Deprem Performans Analizi

Deprem performans analizi, mevcut binaların olası deprem etkileri altında nasıl bir davranış göstereceğini ortaya koymak amacıyla yapılan kapsamlı mühendislik çalışmasıdır. Bu analiz kapsamında yapının taşıyıcı sistem özellikleri, zemin verileri, malzeme dayanımları ve mevcut projeleri dikkate alınarak detaylı modelleme yapılır. Yapıya etki edecek deprem yükleri, Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY, 2018) esas alınarak tanımlanır ve bina bu yükler altında hesap yöntemleri ile analiz edilir.

Bu süreçte; betonarme elemanların kesit dayanımları, süneklik özellikleri, donatı düzenleri ve mevcut malzeme kalitesi değerlendirilir. İleri düzey mühendislik yöntemleri kullanılarak yapının farklı deprem senaryolarındaki performans düzeyi (Göçme Öncesi, Kontrollü Hasar, Sınırlı Hasar vb.) belirlenir. Elde edilen sonuçlar, binanın mevcut haliyle kullanımının güvenli olup olmadığını ve güçlendirme ihtiyacını ortaya koyar.

Riskli yapı tespiti ile farkı: Riskli yapı tespiti, 6306 sayılı Kanun kapsamında bir binanın “riskli” olup olmadığını belirlemeye yönelik daha sınırlı bir inceleme sürecidir. Buna karşılık deprem performans analizi, TBDY 2018 hükümlerine dayanarak daha ayrıntılı mühendislik hesaplarını içerir ve yalnızca risk tespitini değil, aynı zamanda binanın farklı deprem senaryolarındaki davranışını, hangi taşıyıcı elemanlarda ne tür hasarların oluşabileceğini ve güçlendirme gerekliliğini de ortaya koyar. Bu yönüyle deprem performans analizi, riskli yapı tespitine göre daha derinlemesine ve teknik bir değerlendirme sunar.

Riskli yapı tespiti, 6306 sayılı Kanun kapsamında mevzuata dayalı olarak yapılan ve sonuçları idari ve hukuki süreçleri doğrudan etkileyen bağlayıcı bir işlemdir. Yani yapı riskli olarak tespit edildiğinde, bu rapor Bakanlık onayıyla kesinleşir ve bina için yasal olarak dönüşüm süreci başlatılır. Deprem performans analizi ise mevzuatta zorunlu tutulmuş bir yaptırıma sahip değildir. Daha çok malikler, kurumlar veya projeciler tarafından binanın deprem güvenliği ve güçlendirme gerekliliğini görmek amacıyla talep edilir. Bu yönüyle riskli yapı tespiti idari sonuç doğururken, deprem performans analizi teknik bir değerlendirme ve karar destek aracı olarak öne çıkar.